Aardgas is een fossiele brandstof die hoofdzakelijk bestaat uit methaan. Nederland is rijk aan aardgas en in 1959 wordt door de NAM nabij Slochteren het Groningen veld aangeboord. Dit veld behoort tot de grootste ter wereld. Met de ontdekking van aardgas heeft de overheid gestimuleerd om dit aardgas te gebruiken in Nederland en is een wijdvertakt gasnetwerk aangelegd. Om de veiligheid te waarborgen is een reukstof toegevoegd. Aardgas is van nature reukloos. De toevoeging van tetrahydrothiofeen (THT) geeft de kenmerkende geur aan aardgas.
Ontstaan aardgas
Aardgas is meer dan 300 miljoen jaar geleden ontstaan. Onder hoge druk veranderde lagen met plantenresten eerst in veen en later in steenkool. Door de verdere bedekking met dikke lagen zand en zout werd de druk steeds hoger. Hierdoor steeg de temperatuur in de steenkoollaag en ontstond aardgas.
Winning aardgas
Aardgaswinning in Groningen gebeurt op 3 kilometer diepte. Nabij Slochteren werd aardgas ontdekt in 1959. Nadien werden nieuwe kleine velden aangeboord. Naast winning op land wordt aardgas ook gewonnen op zee. De Noordzee is rijk aan gasvelden en Noorwegen is een grote producent van aardgas. Nederlands gas is hoofdzakelijk afkomstig uit het Groningen gasveld en uit Noordzee gasvelden. Russisch gas is slechts een klein percentage van het verbruik in Nederland.
Transport aardgas
Het gewonnen gas wordt gezuiverd en ontdaan van water en andere bestandsdelen. Vervolgens wordt het gas getransporteerd door pijpleidingen welke deel uitmaken van het landelijke gasnetwerk welke beheerd wordt door Gas Unie Transport Services (GTS). GTS zorgt voor de juiste kwaliteit van het aardgas omdat de samenstelling verschilt per winningsregio. Gas van een hoge kwaliteit wordt door de toevoeging van stikstof gebracht tot Groningen kwaliteit. GTS voegt tevens de reukstof THT toe. Tetrahydrothiofeen geeft de kenmerkende geur aan aardgas.
GTS zorgt dat het hogedruknetwerk in balans blijft en gastransporteurs (shippers) dienen vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Om te voldoen aan de seizoensafhankelijkheid en piekvraag in de winter wordt gebruikgemaakt van gasopslag. In de zomermaanden worden deze gevuld om te voldoen aan het vraagpatroon in de winter. Veelal worden lege gasvelden en zoutcavernes gebruikt voor de opslag van gas. De lege gasvelden bij Grijpskerk, Langelo (gasveld Norg) en Alkmaar (gasveld Bergermeer) zijn bekende gasopslagen. Laatst genoemde wordt beheerd door TAQA. Zuidwending vormt een opslag in ondergrondse zoutcavernes. Deze locatie wordt beheerd door EnergyStock.
Gebruik van gas
Het gas wordt door GTS getransporteerd naar de regionale netbeheerders alvorens het wordt gebruikt. Aardgas wordt gebruikt voor verwarming van gebouwen en woningen. Als energiedrager wordt aardgas ook gebruikt om te koken. Verder gebruikt de industrie aardgas als grondstof bij diverse chemische productieprocessen. Industriële afnemers en andere grootverbruikers zijn direct aangesloten op het netwerk van GTS. Een andere ontwikkeling die gaande is, is het gebruik van CNG (Compressed Natural Gas) als brandstof voor vervoer. CNG is aardgas onder druk.
Calorische waarde
De calorische waarde is een begrip gelijk aan de verbrandingswarmte. De calorische waarde is een maat voor de hoeveelheid warmte die vrijkomt bij de volledige verbranding van een stof of materiaal. Hoe hoger de waarde, hoe meer energie vrijkomt bij verbranding. Voor standaard Nederlands aardgas is de bovenwaarde 35,17 MJ/m3 en onderwaarde 31,65 MJ/m3. De energierekening wordt gecorrigeerd voor de calorische waarde.
Normaal kubieke meter (Nm3)
Onder standaard omstandigheden wordt gesproken van de Nm3 of m3(n). De normaal kubieke meter is een hoeveelheid gas die onder normaalcondities een volume inneemt van één kubieke meter [m3], waarbij onder normaalcondities wordt verstaan: de condities die gelden bij een temperatuur van 273,15 K (0ºC) en een absolute druk van 101,325 kPa (1,01325 bar).
Rekeninghoudend met de bovenwaarde van aardgas (35,17 MJ/m3) kan de normaal kubieke meter worden omgerekend naar de eenheid kWh. 1 kWh heeft een energie van 3,6 MJ. 1 normaal kubieke meter aardgas komt overeen met 35,17/3,6 = 9,769 kWh.