In september kwam het nieuws naar buiten dat een stroomtekort dreigde in België. Het nieuws berichte over afschakelplannen: groepen gemeenten die tijdelijk in het donker konden worden gezet om de vraag naar elektriciteit te beperken. Zelfs de inzet van stroomboten werd onderzocht om het tekort op te vangen.
Momenteel liggen 5 van 7 kernreactoren stil en daarmee is ruim 30% van de productiecapaciteit kwijt. Tot op heden is er geen stroomtekort geweest. Is de situatie voor de komende wintermaanden toereikend? Toch niet, de kans op een stroomtekort is behoorlijk verkleind, maar niet geweken. Belangrijk is dat de winter nog niet heeft ingezet. De temperaturen waren mild. Maar als daadwerkelijk de winter inzet in januari en februari, dan is het nog niet uitgesloten dat er problemen komen met de stroomvoorziening.
Stroomtekort winter?
Dreigde eind september een tekort van 1.600 – 1.700 megawatt en zijn maatregelen getroffen om het tekort op te vangen, toch is er een noodzaak voor 400 megawatt aan productiecapaciteit. Die capaciteit is nodig in de wintermaanden wanneer de vraag naar elektriciteit voor verwarmingsdoeleinden toeneemt.
Om het tekort verder te dichten heeft ENGIE Electrabel twee mogelijkheden. De eerste mogelijkheid is om bij piekmomenten het stroomverbruik te verminderen door grote klanten te vragen tijdelijk de productie stil te leggen. De tweede mogelijkheid is extra productiecapaciteit te vinden. Alleen zijn er in eigen land amper extra elektriciteitscentrales. En import vanuit buitenlandse centrales is al maximaal. De zoektocht ging veder naar extra productie door het openen van gesloten centrales, noodgeneratoren en stroomboten.
Tot op heden is er geen sprake geweest van een tekort omdat het weer gunstig is geweest. De korte periode dat temperaturen daalde in november, werd Tihange 1 weer opgestart. Mocht de winter niet inzetten dan is van stroomuitval geen sprake. Ook de komende week is Elia positief. Voor het actuele energievooruitzicht geeft OFF ON de situatie voor het Belgische net voor de komende 7 dagen.
De wintermaanden januari en februari zijn de koudste wintermaanden en extra koude betekent extra stroomverbruik. In voorbije jaar was de temperatuur in de maand februari een stuk kouder dan een normale novembermaand. Juist deze situatie kan leiden tot een stroomtekort omdat Frankrijk geen garantie durft te geven voor de maanden januari en februari als daadwerkelijk de winter toeslaat. Frankrijk is ook sterk afhankelijk van elektriciteit voor ruimteverwarming. Elke graad dat het kouder wordt, vraagt 2.200 megawatt aan extra capaciteit.
Frankrijk heeft voldoende capaciteit en is traditioneel een grote exporteur voor elektriciteit. Met 58 kerncentrales is het koploper, gevolgd door Oekraïne en met België op de derde plaats. De Fransen gebruiken de goedkope elektriciteit voor haar economie en in de wintermaanden voor verwarmingsdoeleinden. Echter dat laatste maakt dat wanneer het echt koud wordt ook een stroomtekort dreigt.
Gevolgen, dreigende afschakeling en gevolgen stroomfactuur
Met de dreiging van een stroomtekort in komende wintermaanden is er voor de mogelijkheid tot het afschakelen van verbruikers. De industrie afschakelen heeft een prijs, want de productie ligt still. Die extra kosten worden hoe dan ook verhaald op de consumenten.
Sommige bedrijven zijn minder geschikt voor afschakeling omdat deze volcontinu produceren. Maar er zijn andere bedrijven die flexibel om kunnen gaan met hun vraag naar elektriciteit. Bijvoorbeeld koelhuizen een paar graden dieper laten invriezen, waardoor ze makkelijk een aantal uren zonder stroom kunnen zonder dat de producten bederven. Door slimme sturing van het elektriciteitsverbruik kan een stroomtekort verder op worden gevangen. Ook dat tegen een prijs, de kosten van de dienstverlening van aggregatoren worden doorberekend aan de consument.
De Belgische overheid kan ook besluiten het afschakelplan in werking te stellen. In 8 groepen van gemeenten gaat dan de stroom beurtelings een paar uur in de avond uit. De situatie wordt een paar dagen op voorhand aangekondigd op de website OFF ON.
De stroomfactuur is door de onrust over de stroomtekorten duurder geworden. De CREG publiceerde onlangs een rapport naar de elektriciteitsprijzen in België. Uit het rapport blijkt dat de Belgische prijzen sinds eind september abnormaal zijn gestegen. Precies op het moment dat de onbeschikbaarheid van de zes kernreactoren bekend raakte, en de eerste angsten over stroomtekorten optraden. De CREG becijferde dat vaste contracten die in oktober werden afgesloten op jaarbasis 90 euro zijn gestegen. Bovenop de 70 euro stijging door stijgingen in de groothandelsmarkt voor elektriciteit.
Zelf besparen in het huishouden kost bijna niets. Simpele ingrepen maken het verschil. Bijvoorbeeld het vervangen van oude gloei- en halogeenlampen door LED-verlichting. Of stekkerblokken aanschaffen welke met één druk op de knop alle verbonden apparaten die in waakstand staan, kan uitzetten. De kosten van sluipend stroomverbruik kan al behoorlijk oplopen, tot bijna 100 euro op jaarbasis voor een gemiddeld gezin. Veder besparen op energie? Vergelijk de energieleveranciers in België!